Dit artikel bestaat uit twee delen:
- Ellen Dekkers, directeur RAS over de campagne Elke dag weer: veilig en gezond werken
- Annieke van Berckel, adviseur Leren en Ontwikkelen Schoonmakend Nederland over welke ondersteuning bedrijven kunnen verwachten
Elke dag weer: veilig en gezond werken
Een prettige werkomgeving en gezond je pensioen halen. Dat moet vanzelfsprekend zijn in de schoonmaaksector, vinden werkgevers en vakbonden gemeenschappelijk. Waar dat nog niet het geval is, moet er actief aan worden gewerkt. Dat is de achtergrond van de campagne ‘Elke dag weer’ van de RAS, ondersteund door het Europees Sociaal Fonds (ESF). Een gesprek met directeur Ellen Dekkers over de doelstellingen en de vertaling naar de uitvoering.
Het woord campagne is misschien niet het meest treffend, moet Dekkers toegeven. Dat suggereert een korte, tijdelijke inspanning met een begin en een eind. Dan moet het doel zijn bereikt. Zo eenvoudig is het hier niet. Het is de bedoeling dat ‘veilig en gezond’ met het dagelijks werk is verweven. Als daar gedragsverandering voor nodig is, vergt dat een forse inspanning. Je moet anders naar het werk en naar elkaar gaan kijken. Daarvoor is permanente aandacht nodig. Een campagne kan het thema wél op de agenda zetten. Dat is dan ook de opzet, al gaat het veel verder dan louter agenderen. De RAS reikt allerlei instrumenten aan om het doel te bereiken. Ze zijn gericht op bedrijven en hun medewerkers. Veilig en gezond werken vraagt om inspanning van alle kanten. Elke dag weer. Dat is dan ook de naam van de website met alle mogelijke informatie: elkedagweer.nl.
Duurzame inzetbaarheid
Al enkele jaren spreken cao-partijen over duurzame inzetbaarheid. Vertaald naar de praktijk: hoe zorgen we ervoor dat medewerkers plezierig en gezond hun pensioenleeftijd halen? Schoonmaakwerk en glazenwassen zijn fysieke inspannend. Op de juiste wijze omgaan met je lijf is van belang. Voor de werknemer zelf, maar ook voor de werkgever. Niemand is gebaat bij een hoog ziekteverzuim. Eigenlijk is er nog een derde partij, legt Dekkers uit. ‘Het zou mooi zijn als ook opdrachtgevers kijken hoe een bedrijf met mensen omgaat. Niet voor niets is de Code Verantwoordelijk Marktgedrag geïntroduceerd. Goed en verantwoord werken vraagt om een faire prijs. Anders kan het niet. Iedereen weet dat de marges in deze bedrijfstak laag zijn’.
Ongewenst gedrag
Denk bij veilig en gezond werken niet alleen aan gevaarlijk of zwaar werk. De door het ESF mogelijk gemaakte campagne richt zich ook op het tegengaan van ongewenst gedrag op de werkvloer. Het komt overal in de samenleving voor: pestgedrag, intimidatie, buitensluiten of al dan niet bewuste discriminatie. In de schoonmaak willen we dat niet hebben, vinden werkgevers en vakbonden. ‘Het begint bij bewustwording en herkenning’, aldus Dekkers. ‘Dat is een wezenlijk onderdeel van de campagne.’
Soms is er namelijk helemaal geen opzet, maar blijken cultuurverschillen de oorzaak. Of het feit dat niet iedereen de taal helemaal machtig is. Opmerkingen komen anders over dan ze bedoeld zijn. Als je je daarvan bewust bent, is dat vaak al een eerste stap naar een oplossing. Dekkers: ‘Verder is een voorbeeldfunctie van leidinggevenden van grote betekenis. Ook de top van het bedrijf moet bewust het aanpakken van ongewenst gedrag ondersteunen. Binnen het bedrijf, maar zeker ook als het bij opdrachtgevers plaatsvindt.’
Veilig en gezond werken vraagt om inspanning van alle kanten
Uitval tegengaan
Met elkaar het gesprek aangaan. Dat is misschien wel de kern van de aanpak om uitval tegen te gaan. Naast voorlichting om klachten te voorkomen, is de campagne gericht op het kijken naar wat iemand nog wel kan. Dat is beter dan blijven hangen in de beperkingen.
‘Vanwege het belang van het goede gesprek, hebben we hier afgelopen jaren fors in geïnvesteerd’, licht Dekkers toe. Ze noemt als voorbeeld trainingen in gesprekstechnieken en opleidingen voor leidinggevenden. ‘Het is belangrijk dat medewerkers een veilige werkomgeving ervaren.’
Laaggeletterdheid
Om effect te hebben, moet informatie begrijpelijk zijn en goed overkomen. Dus ook het campagnemateriaal. In delen van de sector speelt het thema laaggeletterdheid een rol. Dekkers erkent dat dit in het verleden niet altijd genoeg aandacht heeft gehad. Dat is veranderd. ‘Wij stellen ons nu nadrukkelijk de vraag voor wie de informatie is, bijvoorbeeld op de website. Is die voor de medewerker of leidinggevende? Dat is nog niet altijd duidelijk. We zijn ermee bezig de boodschap beter te laten aansluiten op de uiteenlopende doelgroepen. Het moet helder zijn wie waar wat kan vinden. Naast teksten komt er meer beeldmateriaal om zaken uit te leggen.’
Het zou mooi zijn als ook opdrachtgevers kijken hoe een bedrijf met mensen omgaat
Lastige positie
Dekkers is zich bewust van de lastige positie, waarin de RAS soms zit. ‘Via cao-onderhandelingen tot stand gekomen teksten kun je niet klakkeloos in simpele woorden neerzetten. De informatie moet ook juridisch kloppen. Wij kijken hoe we dat kunnen invullen. Het is namelijk wel belangrijk dat onze hulpmiddelen in de praktijk bruikbaar zijn.’ Om ze beter vindbaar te maken, zal ook de insteek veranderen. ‘We denken nu nog te vaak vanuit onze projecten. Het is beter te denken vanuit de problematiek die bedrijven en medewerkers ervaren.’
De RAS houdt de vinger goed aan de pols. Het bestuur heeft voor de campagne ‘Elke dag weer’ meetbare doelstellingen geformuleerd, zoals over het aantal deelnemers en ontwikkelde hulpmiddelen. Uiteindelijk telt immers het resultaat.
Ga aan de slag, wij helpen je
Gezond, veilig en prettig werken voor alle medewerkers. Ondernemers in de schoonmaakbranche hebben het hoog in het vaandel staan, maar het gaat niet vanzelf. Annieke van Berckel is als adviseur Leren en Ontwikkelen vanuit Schoonmakend Nederland nauw betrokken bij de campagne Elke dag weer. Ze geeft aan op welke ondersteuning bedrijven kunnen rekenen.
Een praktijkvoorbeeld. Een schoonmaker zegt tegen een leidinggevende last van de rug te hebben. De leidinggevende zoekt vervolgens naar aanpassing van de taken of de manier van werken. De werknemer blijft met plezier werken en het ziekteverzuim binnen het bedrijf blijft laag. Zo zou het moeten zijn. Bij fysieke belasting, maar ook als het gaat om zaken als onheuse behandeling, discriminatie of pestgedrag: een open contact op basis van vertrouwen. Dat heeft veel waarde voor beide kanten. Je wilt voorkomen dat medewerkers uitvallen.
Aan de slag
De campagne biedt tools rondom veilig en gezond werken. ‘Ga aan de slag, wij helpen je.’ Wie zich aanmeldt, wordt betrokken bij het programma en krijgt het laatste nieuws over de tools die worden ontwikkeld. Directies van bedrijven kunnen zich aanmelden voor sessies voor het management over een gerichte aanpak binnen het bedrijf. Dat kan via meedoen.elkedagweer.nl/doe-ook-mee. Voor leidinggevenden zijn er online trainingen. In kleine groepen leer je vaardigheden ontwikkelen en wissel je ervaringen uit. Als hulpmiddelen voor medewerkers is er materiaal beschikbaar via werkwijzer.elkedagweer.nl.
Eerst kijken, dan doen
‘Een waardevolle praktijkervaring voor leidinggevenden is dat het loont om te kijken naar de medewerkers’, vertelt Van Berckel, ‘En niet alleen naar het resultaat, maar juist ook hoe iemand staat, tilt en zich beweegt over de werkvloer. Eerst kijken, dan doen. Dat klinkt simpeler dan het is. Mensen in de schoonmaak zijn doeners. Maar onderdeel van je werk is juist ook kijken. En luisteren. Zo ontdek je problemen en kun je die aanpakken.’ Mochten er taalproblemen zijn, dan geeft simpelweg kijken al heel veel informatie. Houding en gedrag vertellen soms meer dan woorden.
Voorbeeldgedrag
‘De allerbelangrijkste factor voor succes’, benadrukt Van Berckel, ‘is een veilige cultuur in je bedrijf en bij de opdrachtgever. Een cultuur waarin een medewerker iets durft te bespreken. Zonder bang te zijn voor negatieve consequenties. Voorbeeldgedrag is daarbij heel belangrijk. Als management veilig en gezond werken belangrijk vindt, moet het ernaar handelen. Het moet zichtbaar zijn in de organisatie.’ Dat is niet altijd makkelijk, erkent Van Berckel. Zeker niet bij zaken als pestgedrag of discriminatie. Het aanstellen van een vertrouwenspersoon kan dan helpen. ‘Het taboe moet ervan af’.
Open conferenties en bijeenkomsten
Om oplossingen goed te laten aansluiten op de praktijk, nodigt Schoonmakend Nederland ondernemers nadrukkelijk uit om mee te denken en advies te geven. Dat gebeurt onder andere in zogeheten Open conferenties. Naast het krijgen van informatie en de mogelijkheid vragen te stellen, kunnen ondernemers met elkaar en met de experts in gesprek gaan. Wat werkt goed, wat minder en waar liggen nog wensen? Er komen dit jaar ook nog andere bijeenkomsten rond dit thema. Houd onze aankondigingen in de nieuwsbrief in de gaten!
| De RAS is de Raad voor Arbeidsverhoudingen Schoonmaak- en Glazenwassersbranche, dertig jaar geleden opgericht door de voorloper van Schoonmakend Nederland en de vakbonden FNV en CNV. Belangrijke taken zijn het toezien op naleving van cao-afspraken en adviseren van werkgevers en werknemers op dit vlak. Via de RAS komen projecten en activiteiten tot stand over arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden. Informatievoorziening en opleidingen vormen vooraanstaande onderdelen. Doelgroepen zijn werknemers én werkgevers. Het gaat immers om gezamenlijk gedragen doelen. |
Het Europees Sociaal Fonds (ESF) is een financieel instrument van de Europese Unie om werkgelegenheid te ondersteunen, mensen aan werk te helpen en te zorgen voor eerlijke arbeidskansen voor EU-burgers. Het ESF stimuleert economische en sociale samenhang. Ongeveer 10% van het EU-budget gaat naar het ESF.